GDP कसा मोजला जातो आणि GDP म्हणजे काय | What is GDP meaning in Marathi 2024

मित्रानो, कोणत्याही देशाच्या अर्थव्यवस्थेच्या विकासाची पातळी समजून घेण्यासाठी GDP चा वापर केला जातो. ज्या देशाचा जीडीपी (GDP) चांगला असतो त्या देशाची अर्थव्यवस्था चांगली मानली जाते. जर देशाच्या GDP मध्ये घसरण होत असेल, तर त्या देशाची अर्थव्यवस्था चांगली मानली जात नाही, ज्याचा संपूर्ण दोष त्या देशाच्या सरकारला दिला जातो. कारण त्या देशाचे सरकार स्वताच्या देशाचे आर्थिक धोरण ठरवत असते. चुकीच्या धोरणामुळे संपूर्ण देशाचे मोठे नुकसान ही झेलावे लागते. आपल्याला या लेखा मध्ये जीडीपी म्हणजे काय, त्याचे पूर्ण नाव म्हणजेच जीडीपी चा फुल फॉर्म काय आहे ते आणि जीडीपी कसा मोजला जातो (GDP kasa mojala jato) हे सांगितले आहे.

जीडीपी म्हणजे काय? (GDP meaning in Marathi)

चला तर आपण बघूया जीडीपी (GDP) म्हणजे काय आणि जीडीपी (GDP) कधी वापरला गेला. GDP हा शब्द प्रथम अमेरिकन अर्थशास्त्रज्ञ सायमन यांनी १९३५-४४ मध्ये वापरला होता. हा तो काळ होता, जेव्हा जगातील सर्वात मोठ्या बँकिंग संस्था देशाच्या आर्थिक विकासाचे मोजमाप करण्याचे काम करत होत्या, परंतु तोपर्यंत असे कोणतेही मापदंड निश्चित केले जाऊ शकले नाही, ज्यामुळे देशाचा आर्थिक विकास सहजपणे समजू शकेल आणि इतरांना मदत होईल.

त्यानंतर अमेरिकेच्या संसदेत, ज्याला काँग्रेस म्हणतात, तिथे अर्थशास्त्रज्ञ सायमन यांनी GDP हा शब्द वापरला आणि अनेकांनी तेव्हा त्यांच्या बाजूने युक्तिवाद केला, ज्याला बहुतेकांनी सहमती ही दर्शवली. त्यानंतर आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधीने (IMF) हा शब्द वापरण्यास सुरुवात केली गेली. आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी (IMF) नंतर सर्व देशांनी त्यांच्या आर्थिक वाढीची गणना करण्यासाठी हा शब्द वापरण्यास सुरुवात केली.

GDP म्हणजे सकल देशांतर्गत उत्पादन, मराठी भाषेत त्याला सकल देशांतर्गत उत्पादन असे म्हणतात. एखाद्या देशाच्या अर्थव्यवस्थेचे मोजमाप करण्यासाठी याचा वापर केला जातो, अशा प्रकारे आपण समजू शकतो, कोणत्याही देशाच्या सीमारेषेच्या आत उत्पादित केलेल्या वस्तू आणि सेवांचे बाजार मूल्य किती आहे, किंमत जास्त असल्यास देशाच्या अंतर्गत परकीय व्यापार, पैसा अधिक येईल म्हणजे देशाचा विकास वेगाने होऊ शकेल, उत्पादित वस्तू आणि सेवांचे मूल्य कमी असेल तर त्या देशाची आर्थिक स्थिती बरोबर नाही असे समजले जाते.

GDP चा फुल फॉर्म काय आहे? (What is the full form of GDP in marathi?)

GDP चा फुल फॉर्म म्हणजेच Gross Domestic Product. यालाच आपण आपल्या मातृभाषेत म्हणजेच मराठी मध्ये म्हणायचे झाले तर GDP चा फुल फॉर्म असा होतो कि सकल देशांतर्गत उत्पादन.

जीडीपी (GDP) हे  देशाच्या आर्थिक विकासाची गणना करण्यासाठी वापरले जाते.

हे पण वाचा: पेन ड्राईव्ह म्हणजे काय आणि पेन ड्राईव्ह कसे कार्य करते?

GDP कसा मोजला जातो? (GDP kasa mojala jato?)

चला तर आपण बघूया जीडीपी (GDP) कसा मोजला जातो:

GDP मोजण्यासाठी एक विशेष सूत्र आहे. ते सूत्र हि आपण कोणते आहे ते बघूया,

सकल देशांतर्गत उत्पादन = खाजगी वापर + एकूण गुंतवणूक + सरकारी गुंतवणूक + सरकारी खर्च + (निर्यात-आयात) जीडीपी डिफ्लेटर (डिफ्लेटर) खूप महत्वाचे आहे, ज्याद्वारे महागाई मोजली जाते. याची गणना करण्यासाठी, वास्तविक जीडीपी अवास्तव (नाममात्र) जीडीपीने भागला जातो आणि तो 100 ने गुणाकार केला जातो.

GDP (एकूण देशांतर्गत उत्पादन) = उपभोग + एकूण गुंतवणूक

GDP = C + I + G + (X − M)

या सूत्र मध्ये,

उपभोग (Consumption) : उपभोग म्हणजे भाडे, अन्न, वैद्यकीय खर्च यासारख्या वस्तूंसाठी व्यक्तीने खर्च केलेली रक्कम, त्यात नवीन घराचा समावेश नाही.

GDP चे प्रकार कोण कोणते आहेत? (Types of GDP information in marathi)

GDP ची गणना करताना, देशातील वस्तू आणि सेवांचे मूल्य मोजले जाते. या वस्तू आणि सेवांचे मूल्य कालांतराने बदलते, ज्यासाठी जीडीपी मोजणे थोडे कठीण आहे, यासाठी अनेक अप्रत्यक्ष आणि सरासरी गणना कराच्या आधारे केली जाते. जीडीपी मुख्यतः दोन प्रकारचे असतात, चला तर बघूया GDP चे प्रकार कोण कोणते आहेत आणि त्या बद्दलची संपूर्ण माहिती-

१) वास्तविक जीडीपी (Real GDP):

वास्तविक जीडीपी मध्ये देशाच्या जीडीपीची गणना करण्यासाठी आधार वर्ष निश्चित केले जाते. यामध्ये वस्तू आणि सेवांची किंमत निश्चित मानली जाते. या प्रकारच्या जीडीपीला वास्तविक जीडीपी म्हणतात. भारतीय अर्थव्यवस्थेत हे आधारभूत वर्ष २०११-१२ असे मानले जाते.

२) अवास्तव जीडीपी (Unrealistic GDP):

अवास्तविक जीडीपी मध्ये देशाच्या जीडीपीची गणना करण्यासाठी, वर्तमान बाजारभाव हा आधार मानला जातो, या किमतीच्या आधारे, जीडीपीचा अभ्यास केला जातो. अशा प्रकारे जीडीपीला अवास्तव (नाममात्र) जीडीपी म्हणतात. हे वास्तविक जीडीपीद्वारे देशाच्या आर्थिक विकासाचे अचूक प्रतिनिधित्व करते. तुलनात्मक दृष्टिकोनातून हे खूप फायदेशीर आहे. या प्रकारच्या जीडीपीचा देशातील नागरिकांवर तात्काळ परिणाम होतो.

हे पण वाचा : WhatsApp वर चॅट्स, स्टेटस, कॉल अनम्यूट कसे करायचे?

FAQ: